Hoog verantwoordelijkheidsgevoel als (mede) oorzaak van stress en hyperventilatie. Hoe kan dit gevoel van verantwoordelijkheid zoveel stress veroorzaken dat je hier klachten van krijgt?
Heb jij ook een hoog verantwoordelijkheidsgevoel? Waarbij jij je vaak verantwoordelijk voelt voor anderen? Dat zij zich goed voelen, dat alles goed verloopt en dat alles gedaan wordt?
En heb je vaak het gevoel dat jij alles moet oplossen? Voel je je daarbij snel schuldig? Grote kans dat je daardoor jezelf wegcijfert en de behoefte van andere boven die van jou zet.
“Ik moet ook alles zelf doen” Als ik het niet doe, gebeurt het niet (goed genoeg)” “Nooit heb ik eens tijd voor mezelf want er is zoveel wat moet gebeuren” Als jij dit regelmatig denkt dan is dit artikel voor jou!
In dit artikel vertel ik je meer over verantwoordelijkheidsgevoel en waarom het hebben van een groot gevoel van verantwoordelijkheid niet zo goed is als je last hebt van hyperventilatie.
Want waar stopt jouw verantwoordelijkheidsgevoel eigenlijk? En wat is verantwoordelijkheid?
Wat is hyperventilatie?
Laat ik eerst even kort beginnen met uitleggen wat hyperventilatie is en waardoor je klachten hiervan krijgt als je stress ervaart. Hyperventilatie betekent letterlijk hyper: teveel en ventilatie: ademen Oftewel je ademt teveel ( ten opzichte van wat je verbruikt). Maar dit kan heel subtiel zijn waardoor je het niet merkt. En het teveel ademen kan zich uiten in te diep, te oppervlakkig, te snel etc.
Als je stress ervaart, wil je lichaam je zo goed mogelijk helpen. Een van de dingen die dan gebeurt in je lichaam is het versnellen van je ademhaling, zodat je energie hebt om te vechten of te vluchten. Vaak als wij ons verantwoordelijk voelen geeft dit ons stress. Het schuld gevoel als je iets niet doet, maar ook de irritaties als een ander het niet doet of zijn/haar verantwoordelijkheid in jouw ogen niet neemt.
De symptomen van hyperventilatie kunnen erg verschillen. Zo kan de een last hebben van angst en paniekaanvallen en voelt iemand anders zich alleen maar erg vermoeid. Andere klachten die veel voorkomen zijn duizeligheid, overprikkeling, neerslachtigheid, maag/darmklachten, hoofdpijn, vermoeide en pijnlijke spieren. Lees hier meer over wat hyperventilatie is en wat je eraan kan doen
Wat is verantwoordelijkheidsgevoel en waarom voelen wij ons vaak verantwoordelijk?
Verantwoordelijk ben je als onder andere:
- Je je afspraken nakomt en altijd je best doet om dit zo goed mogelijk te doen
- Plichtsgetrouw en betrouwbaar bent
- Je je eigen verantwoordelijkheid op je neemt
- Dingen niet aan een ander afgeeft maar het zelf oplost als je dit kunt
- Je fouten kunt toegeven en herstellen
- Bereidt bent aansprakelijk gesteld te worden voor je keuzes
Voel jij je ook vaak verantwoordelijk?
Heb je dit al vanuit je vroege jeugd of is dit iets wat later pas gekomen is? Vraag jezelf eens af waardoor het komt dat je dit vaak voelt?
Verantwoordelijkheidsgevoel als oorzaak stress en hyperventilatie
Verantwoordelijkheid kan een mooie kwaliteit zijn, maar is ook een valkuil. Wanneer je teveel verantwoordelijkheid neemt, heb je een te groot verantwoordelijkheidsgevoel. Je gaat je dan teveel verantwoordelijk voelen voor van alles en nog wat. En dit gevoel geeft je stress. Je moet vaak heel erg veel, en dat moeten geeft druk en stress. En zoals je vaker bij mij kan lezen geeft veel druk en stress hyperventilatie en zo ontstaan je klachten.
Maar naast stress geeft het vaak ook irritatie. Want je wilt wel dat een ander het doet maar ze doen het niet of niet goed genoeg. Dus doe jij het zelf wel weer. Dit gaat vaak ten koste van je eigen rust, plezier en ontspanning. In plaats van even rustig een boekje lezen ga jij weer de keuken opruimen bijvoorbeeld.
Vaak komt dit gevoel voort uit ervaringen met afwijzing in je jeugd zoals bijvoorbeeld pesten of andere situaties waarin je niet je zelf kon zijn. Maar ook een perfectionistische aanleg kunnen hierin mee spelen. Zelf doe je het vaak beter en sneller…
Te verantwoordelijk voel je je als:
- Je veel behoefte hebt aan de waardering van anderen
- Bang bent voor afwijzing
- Kritiek het liefste wilt vermijden
- Je bang bent om te falen
- Ja, zeggen is heel makkelijk tegen anderen waardoor je je eigen behoeftes wegcijfert
- Je je snel schuldig voelt
- Je het graag goed wilt doen
- Perfectionisme, jij doet het zelf beter en sneller dan een ander dus dan kan je het net zo goed zelf doen
- De controle graag in je eigen handen houdt, “controlfreak”
- Loslaten is heel lastig
- Je ouders konden niet goed genoeg voor je zorgen waardoor je een scheef beeld van verantwoordelijkheid hebt gekregen
Kwaliteit in plaats van valkuil
Komt een te groot verantwoordelijkheidsgevoel je bekend voor? Ik zie het vaak bij hyperventilanten in mijn praktijk. Het is een hele mooie eigenschap maar als jij vaker dingen wat meer los zou kunnen laten zou dat voor je klachten veel schelen.
Hoe kun je ervoor zorgen dat deze valkuil weer een kwaliteit wordt? Het is meestal een ingesleten patroon en het kost tijd dit om te buigen.
Laten we het daarom ook eens omdraaien want je verantwoordelijk voelen voor anderen is één ding. Maar hoe verantwoordelijk ben je eigenlijk naar jezelf?
Verantwoordelijk naar jezelf toe ben je als:
- Jezelf tot een prioriteit maakt in gezondheid, rust en ontspanning
- Voor jezelf de beste keuze kunt maken
- De verantwoordelijkheid van de ander bij de ander laat
- Eerlijk bent naar jezelf (wat wil je wel/niet?)
- Je grenzen kunt aangeven en je daaraan ook kan houden
Grenzen aangeven
Bij jouw grenzen en jezelf stopt jouw verantwoordelijkheidsgevoel eigenlijk. Het kan voor in begin ongemakkelijk voelen om daarbij stil te staan. Grote kans namelijk dat er gevoelens opkomen van egoïsme, je schuldig voelen en mogelijk ook verwarring. En de angst voor afwijzing, wat zullen andere wel niet van mij denken als ik dit niet meer ga doen. Maar laat je niets aanpraten door dergelijke gevoelens. Want dit is eigenlijk een extra signaal dat je beter voor jezelf mag zorgen door meer voor jezelf te kiezen.
Tips voor een meer ontspannen leven
Wat gebeurt er als jij je zo voelt?
Hou het eens een tijdje bij in een dagboek? Irriteer jij je bijvoorbeeld aan de rommel in huis voel dan eens wat het doet met de spierspanning en je ademhaling en noteer dat een tijdje. Door je hier meer bewust van te zijn kan je het ook eerder en beter door breken. Lees hier meer over het dagboek
Maak duidelijke afspraken met je omgeving
Verdeel taken en maak duidelijke afspraken. En geef hierbij de ander ook de ruimte om zijn/haar verantwoordelijkheid te nemen. Neem bewust tijd voor jezelf
Maak een duidelijke afspraak naar jezelf wat je wanneer doet. Plan dus naast je werkzaamheden ook tijd voor jezelf in. En net als de andere afspraken waar jij je altijd aan houdt ga jij je nu ook aan de afspraken met jezelf houden.
De ander heeft ook een verantwoordelijkheid realiseer dat je goed
Helaas, in tegenstelling tot jou, neemt niet iedereen zijn of haar verantwoordelijkheid altijd even serieus. Met als gevolg dat jij of anderen hier soms de dupe van zijn. Je te grote verantwoordelijkheidsgevoel wil dat het liefst gaan oplossen door het dan maar te doen. Benoem daarom vaker je gevoel naar de ander.
Heb je je weleens gerealiseerd dat je dan de ander zijn taken op je neemt? En dat de ander hierdoor misschien geen ruimte meer krijgt om het zelf aan te gaan? Sterker nog, je houdt het patroon in stand want die ander hoeft zo ook geen verantwoordelijkheid te nemen. Dat lijkt lekker makkelijk (voor die ander en voor jou) omdat dit systeem bekend is. Maar op de lange termijn gaat het aan je vreten, omdat je elke keer jezelf opzij zet voor de ander.
Leer los te laten
Dit is waarschijnlijk de lastigste maar ook de belangrijkste! Probeer dingen vaker los te laten. Vraag jezelf vaker af wat er gebeurt als jij het niet doet? Blijft de wereld draaien? Laat het dan eens los
Wil je meer leren over de rol van je gedachten bij hyperventilatie? En vooral leren hoe jij dit kan ombuigen tot positievere helpende gedachten? Start dan met mijn online cursus “gedachten leren ombuigen”
Jee zeg, gaat dit over mij???
Ongelooflijk alles klopt en ik ben er hard mee aan het werk. Met hulp van jou Nicole en jullie boek. En mijn therapeute
En je bent goed bezig en hebt al zulke grote stappen gemaakt <3 Ook deze hyperventilatieklachten krijg je verder onder controle hoor!
Evelien en Nicole ik herken er zoveel van mijn eigen leven in.
Weet inmiddels dat ik het niet alleen heb.
Groetjes Tineke de Wilde
poeh, alsof ik mijn eigen verhaal lees. Dank je wel voor de helderheid. Het is weer even een reminder om de valkuil op afstand te houden.