Toen ik begin 2023 een heftig auto ongeluk had kreeg ik last van herbelevingen. In de eerste week heel heftig. Dit soort herbelevingen heb ik ook gehad rondom het proces van verwerken van het ziekbed en overlijden van mijn vader. Dus ben ik gaan uitzoeken wat het nut hiervan is, wat het verband is met hyperventilatie en welke tips kunnen helpen.
Trauma
Herbelevingen komen vaak voort uit een trauma. Maar wat is een trauma nou eigenlijk?
Een trauma is een psychologische reactie op een schokkende of stressvolle gebeurtenis die als bedreigend of levensbedreigend wordt ervaren. Trauma’s kunnen zowel fysieke als emotionele gebeurtenissen zijn. En kunnen variëren van een ongeluk of natuurlijke ramp tot seksueel of fysiek geweld.
Trauma kan een diepgaand effect hebben op de manier waarop je de wereld ervaart en kan leiden tot symptomen zoals angst, depressie, flashbacks, vermijding van bepaalde situaties en hyperactiviteit. Deze symptomen kunnen het dagelijks functioneren verstoren en een negatieve invloed hebben op de kwaliteit van je leven.
Een trauma kan leiden tot verschillende emotionele en fysieke symptomen, waaronder herbelevingen. Dit zijn intense en levendige herinneringen aan het trauma die je het gevoel geven dat je het opnieuw beleeft. Herbelevingen kunnen erg stressvol en beangstigend zijn. Maar gelukkig zijn er manieren om jezelf te helpen als je hier last van hebt.
Het is belangrijk om te weten dat niet iedereen op dezelfde manier op een traumatische gebeurtenis reageert. En dat niet alle stressvolle gebeurtenissen traumatisch zijn. Wat voor de ene persoon een traumatische ervaring kan zijn, kan voor een andere persoon slechts een stressvolle gebeurtenis zijn. De manier waarop iemand op een traumatische gebeurtenis reageert, hangt af van verschillende factoren, zoals de aard van de gebeurtenis, de leeftijd van de persoon, de aanwezigheid van andere stressfactoren en de beschikbaarheid van sociale steun.
Wat zijn herbelevingen?
Herbelevingen zijn levendige en gedetailleerde herinneringen aan een traumatische gebeurtenis. Ze kunnen optreden als gevolg van een trigger, zoals een geluid, geur of visuele aanwijzing die je doet denken aan het trauma. Herbelevingen kunnen ook spontaan optreden zonder aanwijsbare reden.
Tijdens een herbeleving voelt het alsof je het trauma opnieuw beleeft. Je kunt het gevoel hebben dat je weer op dezelfde plaats bent als toen het trauma plaatsvond, dezelfde emoties en lichamelijke sensaties ervaren als toen, en zelfs de gebeurtenis opnieuw beleven in dezelfde volgorde als toen.
Waarom gebeuren herbelevingen?
Herbelevingen zijn het gevolg van de manier waarop ons brein informatie verwerkt. Als we een traumatische gebeurtenis meemaken, slaat ons brein deze informatie op als een soort van “noodoproep” in ons geheugen. Wanneer we vervolgens iets ervaren dat ons doet denken aan het trauma, kan ons brein deze “noodoproep” activeren en ons lichaam voorbereiden op een mogelijke bedreiging.
Hoewel herbelevingen eng kunnen zijn, zijn ze eigenlijk een overlevingsmechanisme van ons lichaam. Ons brein probeert ons te beschermen door ons te waarschuwen voor mogelijke bedreigingen en ons voor te bereiden om snel te reageren als dat nodig is.
Verschillende vormen herbelevingen
Herbelevingen kunnen verschillende vormen aannemen. Soms zijn ze visueel, waarbij je de traumatische gebeurtenis als een film of diashow voor je ogen ziet. Andere keren zijn ze emotioneel, waarbij je intense gevoelens van angst, woede of verdriet ervaart. Herbelevingen kunnen ook fysiek zijn. Waarbij je de lichamelijke symptomen ervaart die lijken op die van de traumatische gebeurtenis, zoals hartkloppingen, zweten of trillen.
Verwerk je een trauma beter als je herbelevingen hebt?
Er is geen eenduidig antwoord op de vraag of herbelevingen helpen bij het verwerken van een trauma, omdat het afhangt van verschillende factoren. Herbelevingen kunnen soms nuttig zijn bij het verwerken van een trauma omdat ze je in staat stellen om de emoties en sensaties van de traumatische gebeurtenis opnieuw te ervaren en deze te verwerken. Dit kan helpen bij het ontwikkelen van een beter begrip van de gebeurtenis. En het vinden van manieren om ermee om te gaan.
Aan de andere kant kunnen herbelevingen ook erg stressvol en beangstigend zijn. En kunnen ze het moeilijker maken om het trauma te verwerken. Als herbelevingen regelmatig optreden en een negatieve invloed hebben op het dagelijks leven, kan het zijn dat professionele hulp nodig is om deze te verminderen en om effectieve copingstrategieën te ontwikkelen.
Het is belangrijk om te weten dat het verwerken van een trauma een individueel proces is. En dat iedereen dit op zijn of haar eigen manier doet. Het hebben van herbelevingen is slechts één aspect van dit proces en het is niet per se een indicator van hoe effectief iemand het trauma verwerkt. Het is belangrijk om professionele hulp te zoeken. En effectieve manieren te vinden om met de symptomen van trauma om te gaan, ongeacht of je wel of geen herbelevingen ervaart.
Wat zijn triggers voor herbelevingen
Triggers voor herbelevingen kunnen verschillen per persoon en zijn vaak gekoppeld aan de specifieke gebeurtenis die het trauma heeft veroorzaakt. Een trigger kan een bepaalde geur, smaak, geluid, beeld of situatie zijn die doet denken aan de traumatische gebeurtenis. Een paar voorbeelden van mogelijke triggers zijn:
- Een bepaalde geur die geassocieerd wordt met de traumatische gebeurtenis, zoals brandlucht of de geur van gas.
- Een bepaald geluid dat lijkt op het geluid dat de traumatische gebeurtenis veroorzaakte, zoals het geluid van een auto-ongeluk of geweerschoten.
- Een specifiek beeld dat herinnert aan de traumatische gebeurtenis, zoals een plaats of persoon die daar aanwezig was.
- Een situatie die lijkt op de traumatische gebeurtenis, zoals een drukke menigte of een donkere steeg.
Het is belangrijk om te weten wat jouw triggers zijn en hoe je hiermee om kunt gaan. Door te leren hoe je triggers kunt vermijden of hoe je jezelf kunt kalmeren als je een trigger tegenkomt, kun je herbelevingen en andere symptomen van trauma voorkomen of verminderen.
Herbelevingen | Goed om te weten
- Herbelevingen kunnen op elk moment optreden: Het is belangrijk om te beseffen dat herbelevingen op elk moment kunnen optreden, zelfs jaren na de traumatische gebeurtenis. Soms kunnen ze worden uitgelokt door triggers, maar soms komen ze ook spontaan voor. Het is daarom belangrijk om te weten hoe je ermee om kunt gaan en wat je kunt doen als je een herbeleving ervaart.
- Het vermijden van triggers is niet altijd de beste oplossing: Hoewel het vermijden van triggers nuttig kan zijn om herbelevingen te voorkomen, kan het ook beperkend zijn en ervoor zorgen dat je niet in staat bent om bepaalde situaties of ervaringen aan te gaan. Het kan nuttiger zijn om te leren hoe je op een effectieve manier kunt reageren op triggers en hoe je jezelf kunt kalmeren als je een herbeleving ervaart.
- Herbelevingen zijn geen teken van zwakte: Soms kunnen mensen die last hebben van herbelevingen zich schamen of schuldig voelen omdat ze denken dat het een teken van zwakte is. Het is belangrijk om te beseffen dat herbelevingen normaal zijn bij mensen die een trauma hebben meegemaakt en dat het niets te maken heeft met zwakte. Het is moedig om hulp te zoeken en effectieve manieren te vinden om met herbelevingen om te gaan.
- Verwerken van trauma kan tijd kosten: Het verwerken van een trauma kan tijd kosten en iedereen doet dit op zijn eigen manier. Het is belangrijk om geduldig te zijn en jezelf de tijd te geven die je nodig hebt om te herstellen. Het is ook belangrijk om te weten dat het mogelijk is om te herstellen van trauma en dat er hulp beschikbaar is voor mensen die hier last van hebben.
Kortom, herbelevingen zijn een veelvoorkomend symptoom van trauma en kunnen erg beangstigend zijn. Het is belangrijk om te weten dat er hulp beschikbaar is en dat het mogelijk is om effectieve manieren te vinden om met herbelevingen om te gaan. Het is moedig om hulp te zoeken en stappen te nemen om te herstellen van trauma.
Herbelevingen en hyperventilatie
Hyperventilatie kan ook zorgen voor lichamelijke symptomen die lijken op die van de traumatische gebeurtenis, zoals duizeligheid, tintelingen in de handen en voeten, en gevoelens van flauwvallen. Dit kan je dan nog meer verontrusten en een negatieve invloed hebben op de dagelijkse activiteiten.
Het is daarom belangrijk om te weten hoe je hyperventilatie kunt herkennen en hoe je deze kunt behandelen als je last hebt van herbelevingen. Ademhalingsoefeningen en ontspanningstechnieken kunnen nuttig zijn bij het kalmeren van de ademhaling en het verminderen van de symptomen van hyperventilatie.
Tijdens een herbeleving activeert je brein het sympathische zenuwstelsel, dat verantwoordelijk is voor de ‘vecht-of-vlucht’-respons. Dit kan leiden tot een verhoogde hartslag, snelle ademhaling en een verhoogde bloeddruk. Als je begint te hyperventileren, kan dit de symptomen van de herbeleving versterken, waardoor het gevoel van controleverlies en angst toeneemt.
Wat kun je doen als je last hebt van herbelevingen?
Als je last hebt van herbelevingen, zijn er verschillende dingen die je kunt doen om jezelf te helpen:
- Erken je emoties. Herbelevingen kunnen erg beangstigend en stressvol zijn. Erken deze emoties en wees lief voor jezelf. Praat erover met iemand die je vertrouwt, zoals een vriend of een therapeut.
- Identificeer triggers. Probeer te achterhalen wat je herbelevingen veroorzaakt. Dit kan helpen om toekomstige triggers te vermijden of om jezelf voor te bereiden op de herbeleving als je weet dat je het niet kunt vermijden.
- Breng ontspanningstechnieken in de praktijk. Er zijn verschillende ontspanningstechnieken die je kunt gebruiken om jezelf te kalmeren tijdens een herbeleving. Dit kan bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen, progressieve spierontspanning, meditatie of yoga zijn.
- Zoek professionele hulp. Als je last blijft houden van herbelevingen en andere symptomen van trauma, is het belangrijk om professionele hulp te zoeken. Een therapeut kan je helpen om effectieve copingstrategieën te ontwikkelen en om het trauma te verwerken.
- Vermijd alcohol en drugs. Alcohol en drugs kunnen de symptomen van trauma verergeren en kunnen ook herbelevingen uitlokken. Probeer deze middelen daarom te vermijden als je last hebt van herbelevingen.
- Geef het tijd. Het verwerken van een trauma kan tijd kosten. Wees geduldig en wees lief voor jezelf. Gun jezelf de tijd die je nodig hebt om te herstellen.
- En wees ontzettend lief voor jezelf! Je lichaam en brein doet heel hard zijn best voor je om dit te verwerken. Gun jezelf voldoende rust, ontspanning, eet gezond, beweeg voldoende. Dus zorg heel goed voor jezelf.
Conclusie
Herbelevingen zijn een veelvoorkomend symptoom van trauma en kunnen erg beangstigend zijn. Het is belangrijk om te erkennen dat deze herinneringen een overlevingsmechanisme zijn van ons lichaam en dat er manieren zijn om ermee om te gaan. Door ontspanningstechnieken in de praktijk te brengen, professionele hulp te zoeken en lief te zijn voor jezelf, kun je leren om te gaan met herbelevingen en andere symptomen van trauma.