Duizelig bij beweging |Waarom voel je je duizelig zoals in een lift of op een bewegende ondergrond?
Heb je weleens het gevoel gehad dat je lichaam ‘nazwiept’ als je uit een lift stapt of dat de grond een beetje lijkt te golven na een rit in een caravan, trein of boot? Dit duizelig bij beweging is een heel herkenbare klacht die te maken heeft met hoe je evenwichtsorgaan en hersenen samenwerken.
Je evenwichtsorgaan in je binnenoor registreert bewegingen van je hoofd en lichaam, terwijl je ogen en spieren informatie doorgeven over je positie en stabiliteit. In een lift, of op een bewegende ondergrond, ontstaan er tijdelijke tegenstrijdige signalen waardoor je duizelig bij beweging ervaart:
- Je ogen zien misschien een stilstaande omgeving, terwijl je evenwichtsorgaan merkt dat je beweegt (bijvoorbeeld bij het omhoog of omlaag gaan in een lift).
- Of andersom: in een caravan kan het zijn dat je voelt dat de vloer schommelt, terwijl je ogen een stabiele ruimte zien.
Deze tegenstrijdigheid kan je hersenen verwarren en een naar gevoel veroorzaken, zoals duizeligheid, misselijkheid of het gevoel dat de grond onder je voeten beweegt. Dit is normaal en ongevaarlijk, maar het kan wel heel vervelend aanvoelen.
Waarom ben je gevoeliger voor deze sensaties bij hyperventilatie en stress?
Hyperventilatie en stress spelen een grote rol in hoe je lichaam reageert op prikkels zoals beweging. Dit heeft verschillende oorzaken:
- Verhoogde spierspanning:
Bij stress of angst spannen je spieren zich onbewust aan, vooral in je nek, schouders en bovenrug. Deze spierspanning beïnvloedt de signalen die naar je evenwichtssysteem gaan. Als je nek- of schouderspieren strak staan, kan dit je evenwichtsgevoel verstoren en zorgen voor duizeligheid of een instabiel gevoel. - Snelle ademhaling (hyperventilatie):
Bij hyperventilatie adem je vaak sneller en oppervlakkiger, wat de zuurstof-kooldioxidebalans in je lichaam verstoort. Dit kan symptomen veroorzaken zoals een licht gevoel in je hoofd, tintelingen of een gevoel van ‘zweven’. Deze sensaties maken je extra gevoelig voor beweging en kunnen duizeligheid versterken. - Overalert brein:
Stress zorgt ervoor dat je brein in een verhoogde staat van waakzaamheid is, waardoor je lichaam sneller reageert op kleine veranderingen in je evenwicht. Dit kan leiden tot een versterkte reactie op normaal onschuldige bewegingen, zoals het stoppen van een lift of het schommelen van een caravan. - Angstreacties:
Als je deze sensaties opmerkt, kun je schrikken of angstig worden. Angst versterkt de lichamelijke spanning en ademhalingsklachten, waardoor je in een vicieuze cirkel terechtkomt. Hoe meer je focust op het gevoel, hoe heftiger het lijkt te worden.
Duizelig bij beweging | Andere voorbeelden waarbij dit kan gebeuren:
- Bij het uitstappen van een boot of trein: Je lichaam heeft zich aangepast aan de schommelende bewegingen, en als die ineens stoppen, voelt je evenwichtssysteem alsof je nog beweegt.
- Na een rit in een pretparkattractie: Vooral attracties met onverwachte of draaiende bewegingen kunnen dit gevoel oproepen.
- Na lange tijd stilzitten: Bijvoorbeeld in een vliegtuig, auto of op een boot, kan je lichaam wat tijd nodig hebben om weer ‘in balans’ te komen.
Wat kun je doen in een lift om dit gevoel te verminderen?
Als je merkt dat je snel duizelig of naar wordt in een lift, probeer dan de volgende tip:
- Blijf stil staan totdat de lift helemaal tot stilstand komt. Probeer niet direct te bewegen of uit te stappen zodra de deur opengaat. Je lichaam heeft een paar seconden nodig om de overgang tussen beweging en stilstand te verwerken.
- Focus je blik op een vast punt. Bijvoorbeeld de deur van de lift of een muur. Dit helpt je hersenen om minder conflicterende signalen te ontvangen.
- Adem rustig in en uit. Vaak brengt dit kalmte en helpt het je om je weer stabieler te voelen.
Wat kun je doen op een bewegende ondergrond, zoals een caravan of boot?
- Stabiliseer jezelf. Zoek een vaste plek om te zitten of staan waar je je aan iets kunt vasthouden.
- Laat je ogen mee bewegen. Kijk naar iets in de verte of probeer je blik te richten op een stabiel punt buiten de caravan.
Ben je vaak duizelig tijdens het wandelen? Lees dan de uitleg en tips hier
Geruststelling | Duizelig bij beweging
Dit soort reacties van je evenwichtssysteem zijn normaal en tijdelijk. Hoe vaker je je in deze situaties bevindt, hoe beter je lichaam leert om ermee om te gaan. En onthoud: dit gevoel gaat vanzelf weer over, ook al kan het even duren voordat je je weer helemaal stabiel voelt.
Heb je vaker dit soort klachten?
Dan is het een goed idee om te onderzoeken hoe je omgaat met stress en of spierspanning een rol speelt. Het verminderen van spanning en het herstellen van een natuurlijke ademhaling kan je helpen om minder gevoelig te worden voor deze sensaties. Kijk dan eens bij de online cursus “Duizelig door hyperventilatie”