Ademhaling onder controle willen houden | Zelfs ademen kan ik niet goed

Hoe stop je de behoefte om je ademhaling te controleren?

Veel mensen met hyperventilatie kennen het gevoel: ademen, iets wat normaal gesproken vanzelf gaat, lijkt ineens een onoverkomelijke taak. Dit kan leiden tot gevoelens van stress, ongemak en zelfs falen. Je hebt vast ook al eens gedacht; zelfs ademen kan ik blijkbaar niet goed…. En daar ben je niet alleen in daarom deze uitleg hierover.

De complexiteit van ademen

Ademen is een automatisch proces, maar voor iemand die last heeft van hyperventilatie, kan het voelen als een constante strijd. De angst om niet goed te kunnen ademen kan leiden tot meer stress, wat de ademhalingsproblemen verder kan verergeren. Het is een vicieuze cirkel waarbij angst en ademhaling elkaar blijven beïnvloeden.

Het gevoel van falen

Voor iemand die worstelt met hyperventilatie, kan het voelen alsof ze zelfs in iets basaals als ademen falen. Dit gevoel van falen is pijnlijk en kan leiden tot een laag zelfbeeld. Het is belangrijk om te erkennen dat dit gevoel een veelvoorkomende reactie is op de fysieke sensaties die hyperventilatie met zich meebrengt. Je hebt het gevoel dat zelfs iets wat zo simpel zou moeten zijn je moeite kost en niet lukt. Wat naast een gevoel van falen ook frustratie en dus weer stress kan geven.

De emotionele impact van controle willen houden op de ademhaling

De impact van hyperventilatie gaat verder dan alleen fysieke symptomen. Het kan leiden tot een gevoel van isolatie, omdat het lijkt alsof niemand anders begrijpt wat je doormaakt. Deze gevoelens van eenzaamheid en onbegrip kunnen het nog moeilijker maken om over je ervaringen te praten.

Het belang van steun en begrip

Het is cruciaal voor iemand die worstelt met hyperventilatie om te weten dat ze niet alleen zijn. Het delen van ervaringen met anderen die hetzelfde doormaken, kan een gevoel van steun geven. Soms is alleen al het besef dat je niet de enige bent met deze strijd, een grote troost.

Waarom willen we zo graag controle houden over de ademhaling

De wens om de ademhaling te controleren en te sturen komt voort uit verschillende psychologische en fysiologische redenen. Het begrijpen van deze drijfveren kan helpen om het beter te begrijpen hoe hyperventilatie ontstaat en hoe je ervan af komt.

• Zoeken naar controle: Een van de meest fundamentele menselijke behoeften is het gevoel van controle over het eigen lichaam en leven. Ademhalen is een van de weinige autonome processen die we bewust kunnen beïnvloeden. Wanneer mensen angstig of gestrest zijn, kunnen ze proberen hun ademhaling te controleren als een manier om grip te krijgen op hun situatie. Dit kan echter contraproductief werken, vooral bij hyperventilatie, waar overmatige focus op de ademhaling de symptomen kan verergeren.
• Reactie op fysieke sensaties: Tijdens momenten van stress of angst ervaren mensen vaak veranderingen in hun ademhalingspatroon, zoals sneller of oppervlakkiger ademen. Deze veranderingen worden vaak onbewust waargenomen als een teken dat er iets ‘mis’ is. In een poging deze sensatie te ‘corrigeren’, gaan mensen hun ademhaling bewust controleren, wat kan leiden tot overcompensatie en hyperventilatie.
• Invloed van externe adviezen: Informatie over ‘goed ademen’ is overal te vinden, van gezondheidsgidsen tot wellness-apps. Mensen worden vaak geadviseerd om hun ademhaling te controleren als een manier om te ontspannen of stress te beheersen. Hoewel dit goedbedoeld is, kan het bij sommige mensen juist leiden tot een overmatige focus en angst over hun ademhalingspatroon. Daarom deel ik ook altijd ademhalingsoefeningen waarbij je juist niet de focus op de ademhaling hebt.
• Ervaring van angst en paniek: Wanneer iemand een paniekaanval ervaart, wordt vaak geadviseerd om diep adem te halen om te kalmeren. Dit kan soms verkeerd geïnterpreteerd worden als de noodzaak om de ademhaling constant te controleren, wat de angst verder kan verhogen.

Hoe wordt dit gevoel van controle willen ervaren?

Het constant willen controleren van de ademhaling kan zeer stressvol en vermoeiend zijn. Het leidt vaak tot een hyperbewustzijn van elke ademhaling, wat kan resulteren in een gevoel van nooit kunnen ontspannen. Dit kan ook leiden tot frustratie, omdat ademhaling iets is dat normaal gesproken automatisch verloopt. Bovendien, wanneer men er niet in slaagt de ademhaling op de ‘juiste’ manier te controleren, kan dit gevoelens van falen of angst versterken.

Het is belangrijk om te begrijpen dat een zekere mate van ademhalingscontrole nuttig kan zijn, bijvoorbeeld in de context van ademhalingsoefeningen voor ontspanning. Echter, een overmatige focus hierop, vooral bij mensen die vatbaar zijn voor hyperventilatie, kan contraproductief zijn en moet met zorg benaderd worden.

Lichamelijke sensaties hyperventilatie

Wanneer iemand last heeft van hyperventilatie, kunnen er diverse lichamelijke sensaties optreden die zowel verontrustend als ongemakkelijk kunnen zijn. Hier volgen enkele van deze sensaties:

• Versnelde hartslag: Door de snelle ademhaling kan het hart sneller gaan kloppen. Dit kan leiden tot een gevoel van hartkloppingen of een bonzend hart, wat vaak als angstwekkend wordt ervaren.
• Kortademigheid: Het gevoel dat je niet genoeg lucht krijgt, is een veelvoorkomend symptoom. Dit kan leiden tot een versnelde of geforceerde ademhaling, wat de situatie ironisch genoeg kan verergeren.
• Duizeligheid en licht in het hoofd: Door de verandering in de CO2-niveaus in het bloed, veroorzaakt door te snel of te diep ademen, kunnen duizeligheid en een licht gevoel in het hoofd ontstaan.
• Tintelingen of gevoelloosheid: Vooral in de handen, voeten, of rond de mond kunnen tintelingen of een gevoelloos gevoel optreden. Dit wordt veroorzaakt door de veranderingen in de bloedchemie als gevolg van hyperventilatie.
• Beklemming op de borst: Een gevoel van druk of beklemming op de borst is een andere veelvoorkomende sensatie. Dit kan verwarrend zijn en soms zelfs lijken op de symptomen van een hartaanval, wat extra angst kan veroorzaken.
• Transpireren: Overmatig zweten kan optreden, zelfs als er geen sprake is van fysieke inspanning of hoge temperaturen.
• Trillen of beven: Sommige mensen ervaren trillen of beven, wat kan bijdragen aan het gevoel van angst of paniek.
• Misselijkheid of maagklachten: Deze symptomen kunnen ook optreden als gevolg van de stress en angst die met hyperventilatie gepaard gaan.
• Vermoeidheid of zwakte: Na een episode van hyperventilatie kan men zich vaak moe of zwak voelen, als gevolg van de intense fysieke reactie van het lichaam.

Mentale sensaties hyperventilatie

Het ervaren van hyperventilatie kan ook diverse mentale sensaties teweegbrengen, naast de lichamelijke symptomen. Hier volgt een uitleg over enkele van deze mentale sensaties:

• Angst en paniek: Een van de meest voorkomende mentale sensaties bij hyperventilatie is een intens gevoel van angst of paniek. Deze gevoelens kunnen plotseling opkomen en worden vaak gekenmerkt door een overweldigend gevoel van dreigend onheil of een extreme reactie op de fysieke symptomen van hyperventilatie.
• Overweldiging: Velen ervaren een gevoel van overweldiging, waarbij de gedachten niet meer te stoppen lijken. Dit kan leiden tot een gevoel van verlies van controle, niet alleen over de ademhaling, maar ook over gedachten en emoties.
• Onwerkelijkheid of depersonalisatie: Sommige mensen ervaren een gevoel van onwerkelijkheid of depersonalisatie tijdens een episode van hyperventilatie. Dit kan aanvoelen alsof je losstaat van jezelf of je omgeving, alsof je in een droom of film bent.
• Concentratieproblemen: Door de focus op de ademhaling en de bijkomende angst, kunnen concentratieproblemen ontstaan. Alledaagse taken en aandacht voor gesprekken kunnen moeilijker worden.
• Irritatie en frustratie: Langdurige hyperventilatie kan leiden tot gevoelens van irritatie of frustratie, niet alleen over de fysieke symptomen, maar ook over het onvermogen om ‘normaal’ te functioneren.
• Vermoeidheid en uitputting: Na een episode van hyperventilatie voelen veel mensen zich mentaal uitgeput. Deze vermoeidheid kan het gevolg zijn van de intense emotionele ervaringen en de constante alertheid op lichaamssignalen.
• Sociale terugtrekking: Vanwege de angst voor herhaling of het onvermogen om hun situatie uit te leggen, kunnen sommigen zich sociaal terugtrekken. Dit kan leiden tot eenzaamheid en een gevoel van isolatie.

Conclusie | Controle ademhaling

Het gevoel dat zelfs ademen soms moeilijk is, kan overweldigend zijn. Maar het is belangrijk om te onthouden dat je niet alleen bent. Veel mensen ervaren vergelijkbare uitdagingen met hyperventilatie. Door deze ervaringen te delen en steun te zoeken, kun je beginnen met het proces van begrijpen en accepteren, wat de eerste stap is naar verbetering

Tips | Loslaten van de controle ademhaling

Het loslaten van de controle over de ademhaling, vooral voor mensen die last hebben van hyperventilatie of angstgerelateerde ademhalingsproblemen, kan een uitdaging zijn. Hier zijn enkele tips die kunnen helpen om minder nadruk te leggen op het controleren van de ademhaling:

• Focus op andere lichaamsdelen: Leid de aandacht af van de ademhaling door je te concentreren op andere delen van het lichaam. Bijvoorbeeld, richt je aandacht op het ontspannen van je schouders, het voelen van je voeten op de grond, of het ontspannen van je handen.
• Mindfulness en bewustzijnsoefeningen: Oefeningen in mindfulness kunnen helpen om minder te focussen op het controleren van de ademhaling. Probeer je aandacht te richten op het huidige moment en accepteer gedachten en sensaties zonder oordeel, zonder te proberen ze te veranderen.
• Geleide visualisatie: Gebruik geleide visualisatie om je geest en lichaam te ontspannen. Door je voor te stellen dat je op een rustige en vredige plek bent, kan je ademhaling natuurlijker aanvoelen en minder geforceerd.
• Progressieve spierontspanning: Deze techniek omvat het systematisch aanspannen en ontspannen van verschillende spiergroepen in het lichaam. Dit kan helpen om de focus weg te halen van de ademhaling en meer te richten op lichamelijke sensaties.
• Ontspannende activiteiten: Doe activiteiten die je helpen ontspannen, zoals een wandeling maken, naar muziek luisteren, of een hobby uitoefenen. Als je geest bezig is met iets plezierigs, zal je ademhaling natuurlijker worden.
• Langzaam en bewust bewegen: Activiteiten zoals yoga of tai chi, waarbij langzame en bewuste bewegingen centraal staan, kunnen helpen om de aandacht van de ademhaling af te leiden en meer te focussen op lichaamsbewegingen.
• Ademhalingsoefeningen aanpassen: Als je ademhalingsoefeningen doet, probeer dan de nadruk te leggen op het natuurlijke ritme van je ademhaling in plaats van het te forceren. Focus op het gevoel van de ademhaling in plaats van op de controle. Volg bijvoorbeeld mijn online cursus; leer weer goed ademen met ademhalingsoefeningen die je goed kunt doen als je veel focus hebt op de ademhaling.

Onthoud dat het proces van het loslaten van de controle over de ademhaling tijd en oefening vergt. Wees geduldig met jezelf en erken kleine vooruitgangen als succes.

Twijfel je of je klachten door de hyperventilatie komen? Vraag dan hier de gratis vragenlijst aan en bereken zelf direct je score.